...นิทานชาดกนี้ เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับ "พระพุทธเจ้า" ขณะที่ยังเป็นพระโพธิสัตว์ พระองค์ได้บำเพ็ญพระบารมีมาในแต่ละชาติ จะเป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้น แล้วได้ตรัสเล่าบุพกรรมเหล่านี้ ซึ่งมีมาในพระไตรปิฎกมากมายหลายเรื่อง

ในตอนนี้ จะขอนำการ์ตูนเรื่องที่ 29 มีชื่อว่า "มาลุตชาดก" (อ่าน..มาลุตะชาดก) โดยพระพุทธองค์เสวยพระชาติเป็น "ดาบส" จึงขออนุโมทนาไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย

มาลุตชาดก : ชาดกว่าด้วย "ความหนาวเกิดแก่ลม"

มูลเหตุที่ตรัสชาดก

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ใน "พระวิหารเชตวัน" ทรงปรารภบรรพชิต ผู้บวชเมื่อแก่ ๒ รูป จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ ดังนี้

ได้ยินว่า บรรพชิตทั้งสองรูปนั้น อยู่ในป่าแห่งหนึ่ง ในโกศลชนบท รูปหนึ่งชื่อ กาฬเถระ รูปหนึ่งชื่อ ชุณหเถระ อยู่มาวันหนึ่ง พระชุณหะถามพระกาฬะว่า

ท่านกาฬะผู้เจริญ ธรรมดาว่าความหนาวมีในเวลาไร ?

พระกาฬะนั้นกล่าวว่า ความหนาวมีในเวลาข้างแรม

อยู่มาวันหนึ่ง พระกาฬะถาม พระชุณหะว่า ท่านชุณหะผู้เจริญ ธรรมดาว่าความหนาวย่อมมีในเวลาไร ?

พระชุณหะนั้นกล่าวว่า มีในเวลาข้างขึ้น

พระแม้ทั้งสองรูปนั้นเมื่อไม่อาจตัดความสงสัยของตนได้ จึงพากันไปยังสำนักของพระบรมศาสดาถวายบังคมแล้ว ทูลถามว่า

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรมดาว่าความหนาวย่อมมีในกาลไร พระเจ้าข้า ?

พระศาสดาทรงสดับถ้อยคำของภิกษุทั้งสองนั้นแล้วตรัสว่า

ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย แม้ในกาลก่อน เราก็ตอบปัญหานี้แก่เธอทั้งสองแล้ว แต่เธอทั้งหลายกำหนดไม่ได้ เพราะอยู่ในสังเขปแห่งภพ แล้วทรงนำอดีตนิทานมาดังต่อไปนี้

เนื้อความของชาดก

... ในอดีตกาล ณ เชิงเขาแห่งหนึ่ง มีสัตว์ผู้เป็นสหายกันสองตัว คือ ราชสีห์ตัวหนึ่ง เสือโคร่งตัวหนึ่ง อยู่ในถํ้าเดียวกันนั่นเอง

ในกาลนั้น แม้พระโพธิสัตว์ก็บวชเป็นฤๅษี อยู่ที่เชิงเขานั้นเหมือนกัน ภายหลังวันหนึ่ง ความ วิวาทเกิดขึ้นแก่สหายเหล่านั้น เพราะอาศัยความหนาว เสือโคร่งกล่าวว่า

ความหนาวย่อมมีเฉพาะในเวลาข้างแรม ราชสีห์กล่าวว่า มีเฉพาะในเวลาข้างขึ้น สหายแม้ทั้งสองนั้น เมื่อไม่อาจตัดความสงสัยของตน จึงถามพระโพธิสัตว์ พระโพธิสัตว์จึงกล่าวคาถานี้ว่า

พุทธภาษิตจากชาดก

ข้างขึ้นหรือข้างแรมก็ตาม สมัยใดลมย่อมพัดมา
สมัยนั้นย่อมมีความหนาว เพราะความหนาวเกิดแต่ลม
ในปัญหาข้อนี้ท่านทั้งสอง ชื่อว่าไม่แพ้กัน.

พระโพธิสัตว์ให้สหายเหล่านั้นยินยอมกันด้วยประการอย่างนี้ ฝ่ายพระศาสดาจึงตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แม้ในกาลก่อน เราก็ตอบปัญหานี้แก่เธอทั้งหลายแล้ว

ครั้นทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว จึงทรงประกาศสัจจะทั้งหลาย ในเวลาจบสัจจะ พระเถระแม้ทั้งสองเหล่านั้นก็ดำรงอยู่ในพระโสดาปัตติผล พระศาสดาทรงสืบอนุสนธิแล้วประชุมชาดกว่า

...เสือโคร่งในครั้งนั้น ได้เป็น พระกาฬะ
...ราชสีห์ในครั้งนั้น ได้เป็น พระชุณหะ
...ส่วน ดาบส ผู้แก้ปัญหาในครั้งนั้น ได้เป็นเราแล.